Jonen
Donderdag 20 November 2014 om 22:20Al wandelend richting Jonen vertel ik jullie iets over dit landschap.
Het kraggenlandschap is het meest karakteristieke landschap van Noordwest Overijssel. Het kenmerkt zich door een grote variatie van water en land. Na de veenafgravingen trad er in de trekgaten (petgaten) een verlandingsproces op, waarbij verschillende verlandingsstadia elkaar opvolgden. In dit proces worden de volgende stadia onderscheiden: open water, jong verlandingsgebied, moeras, rietland, grasland, veenheid, struweel en moerasbos.
Ieder stadium heeft zijn eigen vegetatie. In het eerste stadium groeien er allerlei waterplanten waaronder de krabbescheer. Na verloop van tijd komen er planten als lisdodde en riet. Geleidelijk vormen zich dan "kraggen", dat zijn dikke pakketten van wortels en plantenresten die op het water drijven. De kraggen zijn alleen door wortels met de boden van de veenplas verbonden.
De kragge, kan zolang de verlanding ongestoord doorgaat, wel een meter dik worden ten gunste van grassen en heide. Al snel komen er struiken en bomen zoals els, berk, wilg en gagel. In het laatste stadium is de kragge zo dik dat de gronden weer beloopbaar zijn en gebruikt worden als hooiland.
In de natuurgebieden De Wieden en De Weerribben zijn al deze verlandingsstadia aanwezig. Bij een natuurlijk verloop verdwijnt echter op den duur de diverstieit van het kraggenlandschap en zou het gebied veranderen in één groot moerasbos. Natuurmonumenten en Staatbosbeheer voeren een beheer uit waardoor de diversiteit in stand wordt gehouden. Hier zijn belangen van de natuur, de recreant en de rietteler het best mee gediend.
Inmiddels zijn we aangekomen in Jonen. Jonen was vroeger een overslagplaats voor turfschippers. In de zestiende en zeventiende eeuw was de Walengracht een belangrijke verbinding naar de zeehaven in Blokzijl en Zwartsluis. In het verleden, na de vervening, hadden de Jonegers kleine melkveebedrijven. De neveninkomsten kwamen uit visserij en rietteelt. Nu telt het gehucht acht woningen. Het merendeel wordt bewoond als tweede woning.
Het kan zijn dat de naam "Jonen" afkomstig is van de Franciscaner monnik Jona, die zich hier samen met zijn vrouw Marcella vestigde. Ook kan het gehucht zijn naam danken aan het begrip "Joon". Dat was een drijvend tonnetje met een vlag erop, het gaf aan waar de visnetten lagen. Men weet niet welke uitleg de juiste is.
Als fietser moet je bij de flauwe bocht al wel gaan remmen, want anders fiets je zo het water in.
Als je aan de waterkant staat kun je alleen maar vooruit en achteruit kijken, het zicht op zij, op de tuinen wordt belemmerd door dichte begroeiing. Het pontje lag zoals gebruikelijk te wachten aan de overkant en de pontbaas zat zijn tijd te doden in een prachtig rietgedekt onderkomen. Het pontje verzorgt de oversteek over de druk bevaren Walengracht. Deze oversteek is de verbinding tussen Dwarsgracht en Blokzijl. De bewoners van Jonen parkeren hun auto aan de overkant en steken met de pont of met hun eigen boot de Walengracht over.
Zonder dat ik de bel gebruikte had de pontbaas in de gaten dat er klandizie voor hem was.
Ik was zijn enige passagier en ik vroeg hem of ik wel een keer heen en weer mocht. Dat vond hij geen probleem. De overtocht, enkele reis kost 1,10 euro. En wat kostte een retourtje voor mij?
Tijdens de korte overtocht ben ik een stukje wijzer geworden, door belangstellende vragen te stellen aan de pontbaas. Onderwijl maakte ik een foto richting het zuiden...
...en een foto richting het noorden.
Nadat hij mij weer keurig aan de kant van de Dwarsgracht had afgeleverd spoedde de hij zich naar de overkant, alwaar twee fietsers stonden te wachten. De televisie en computer met internetverbinding moesten nog even op hem wachten.
Ik heb in mijn leven tientallen keren gevaren door de Walengracht en heb daar vele malen geschaatst, maar ik was nu pas voor de tweede keer met het pontje overgevaren.